बिनोद पौडेल
आज फेब्रुअरी १४, विश्वभर ‘प्रणय दिवस’ वा ‘भ्यालेन्टाइन डे’ को रूपमा मनाइन्छ। यो दिवस पादरी सेन्ट भ्यालेन्टाइनको बलिदानसँग सम्बन्धित छ। तत्कालीन रोमन सम्राट क्लाउडियस द्वितीयले युवा प्रेम र विवाहतिर लागे सैनिक सेवा प्रभावित हुन्छन् भन्ने ठानेर यसलाई प्रतिबन्ध लगाएका थिए। तर भ्यालेन्टाइनले सम्राटको निर्णयलाई धर्मविरुद्ध भनी अवज्ञा गर्दै प्रेम र विवाहका लागि प्रेरित मात्र गरेनन्, युवायुवतीका जोडीहरू तयार पारी सार्वजनिक स्थलमै सामूहिक विवाह कार्यक्रम सम्पन्न गरे। यसै कारण उनलाई इ. स. ७० को फेब्रुअरी १४ मा मृत्युदण्ड दिइएको थियो। उनको सम्झनामा यो दिवस मनाउन थालिएको हो।
विशेषगरी पश्चिमा देशहरूमा मनाइने यो दिवस पछिल्ला केही वर्षदेखि नेपालमा पनि लोकप्रिय हुँदै गएको छ। सहरी क्षेत्रका युवायुवतीले यसलाई उत्सवकै रूपमा मनाउने गरेका छन्। यस दिन प्रेमी-प्रेमिकाले एकअर्कालाई विभिन्न उपहार, फूल, चकलेट आदान-प्रदान गरेर माया दर्शाउने गर्छन्। आफूलाई मन परेका व्यक्तिसमक्ष प्रेम प्रस्ताव राख्ने चलन पनि बढ्दो छ।
नेपालमा पनि यो दिवसको प्रभाव बढ्दै गएको छ। सहरी क्षेत्रका गिफ्ट पसलहरूमा विशेष चहलपहल देखिन्छ। विभिन्न रेस्टुरेन्ट र क्याफेहरूले प्रेमी-प्रेमिकाका लागि विशेष कार्यक्रम र छुटको व्यवस्था गरेका छन्। सामाजिक सञ्जालमा पनि प्रेम सम्बन्धी सन्देश र तस्बिरहरू साझा गर्ने क्रम बढेको छ।
यद्यपि, नेपाली समाजमा यस दिवसलाई लिएर मिश्रित प्रतिक्रिया पाइन्छ। केहीले यसलाई विदेशी संस्कृति भनी आलोचना गर्छन् भने अन्यले प्रेम अभिव्यक्तिको अवसरका रूपमा लिन्छन्। समग्रमा, प्रणय दिवसले नेपाली युवापुस्तामा प्रेम र सम्बन्धप्रतिको चेतना बढाउन योगदान पुर्याएको देखिन्छ।
